Arbeidsdeskundige inschakelen: Complete gids voor werkgevers en werknemers

Arbeidsdeskundigen spelen een sleutelrol binnen het Nederlandse arbeidsrecht. Ze adviseren over de inzetbaarheid van werknemers, begeleiden bij re-integratie en worden vaak ingeschakeld bij arbeidsconflicten of juridische procedures. Voor werkgevers en werknemers kan hun oordeel doorslaggevend zijn — zowel bij het voorkomen van escalatie als in de rechtszaal.

In dit artikel krijgt u een uitgebreide gids: van de wettelijke kaders en taken van de arbeidsdeskundige, tot kosten, vergoedingen en praktische tips.

Wat is een arbeidsdeskundige?

Een arbeidsdeskundige is een gecertificeerd expert die de arbeidsmogelijkheden van een werknemer beoordeelt. Ze analyseren de belastbaarheid, de werkplek en adviseren over re-integratie of aanpassingen. Hun rol is vaak adviserend, maar kan ook juridisch doorslaggevend zijn, bijvoorbeeld in een ontslagzaak.

Belangrijke taken van de arbeidsdeskundige zijn:

Vaststellen van de geschiktheid van een werknemer voor huidig of ander werk.
Adviseren over re-integratie en werkplekaanpassingen.
Objectieve rapportages opstellen die door rechters, UWV en verzekeraars worden gebruikt.
Signaleren van arbeidsomstandigheden die risico’s opleveren.

Wettelijk kader: verplichtingen voor werkgevers

Volgens de Wet verbetering poortwachter en de Wet WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) gelden voor werkgevers de volgende verplichtingen:

Loondoorbetaling bij ziekte: minimaal 2 jaar.
Re-integratieverplichtingen: actief bijdragen aan herstel en werkhervatting van de werknemer.
Inschakelen arbeidsdeskundige: verplicht bij twijfel over arbeidsgeschiktheid of stagnatie in het re-integratieproces.
Second opinion: werknemers mogen bij het UWV een onafhankelijke beoordeling aanvragen.

📌 Tip: schakel tijdig een arbeidsdeskundige in. Als werkgever loopt u risico op een loonsanctie van het UWV als u uw re-integratieverplichtingen niet goed nakomt.

Rol van de arbeidsdeskundige in rechtszaken

Arbeidsdeskundigen leveren vaak rapportages die door rechters zwaar worden meegewogen. Veelvoorkomende situaties zijn:

Ontslag wegens arbeidsongeschiktheid
Re-integratiegeschillen met werkgever of UWV
Burn-out en werkstresszaken
Arbeidsongevallen en aansprakelijkheid
Discriminatiezaken bij ziekte of handicap

Hun rapport kan doorslaggevend zijn voor:

Het toekennen van een WIA-uitkering.
De beoordeling of ontslag wegens ziekte rechtmatig is.
Schadeclaims bij een arbeidsongeval.

Specialisaties binnen het vakgebied

Niet elke arbeidsdeskundige heeft dezelfde focus. Afhankelijk van de situatie kan een specialist nodig zijn:

Re-integratiedeskundigen

Analyse van restcapaciteiten bij ziekte.
Advies over passend werk binnen of buiten het bedrijf.
Begeleiding bij revalidatie of werkhervatting.

Ergonomie specialisten

Werkplekanalyse bij fysieke klachten (RSI, rugklachten).
Onderzoek naar houding, beeldschermwerk en fysieke belasting.
Advies over preventieve maatregelen.

Arbeidsveiligheidsexperts

Analyse van ongevallen en bijna-ongevallen.
Opstellen van RI&E (Risico-Inventarisatie & Evaluatie).
Compliance met de Arbowet en veiligheidssystemen.

Wanneer schakelt u een arbeidsdeskundige in?

De timing is cruciaal. Zowel werkgevers als werknemers kunnen een arbeidsdeskundige inschakelen in de volgende situaties:

Voor werkgevers

Bij langdurig ziekteverzuim (>6 weken).
Bij twijfel of werknemer (gedeeltelijk) arbeidsgeschikt is.
Bij een conflict over passend werk.
Als voorbereiding op een ontslagprocedure.

Voor werknemers

Bij twijfel aan een UWV-beoordeling.
Wanneer de werkgever onvoldoende re-integratie-inspanningen levert.
Bij arbeidsomstandigheden die ziekmakend zijn.
Voor een contra-expertise in een juridische procedure.

Voor beide partijen

Bij complexe re-integratie trajecten.
Om escalatie te voorkomen via mediation of preventief advies.
Bij het opstellen van een return-to-work plan.

Het arbeidsdeskundig rapport: wat staat erin?

Een arbeidsdeskundig rapport is vaak het belangrijkste product van het onderzoek. Het bevat onder meer:

Functionele Capaciteiten Evaluatie (FCE)

Test van fysieke belastbaarheid (tillen, dragen, lopen, zitten).
Analyse van cognitieve vaardigheden (concentratie, geheugen, stressbestendigheid).

Arbeidsplaatsanalyse

Onderzoek van de werkplek en functie-eisen.
Beoordeling van fysieke en mentale belasting.
Advies voor aanpassingen of alternatieve functies.

Juridische eisen

Een goed rapport moet:

Objectief en onafhankelijk zijn.
Wetenschappelijk onderbouwd zijn.
Conclusies en aanbevelingen bevatten.
Binnen de kaders van de arbeidsrechtelijke verplichtingen blijven.

Kosten en vergoedingen arbeidsdeskundigen

De tarieven verschillen per specialisatie. Een actueel overzicht (2025):

Specialisatie	Tarief per uur	Gemiddelde kosten onderzoek
Re-integratiedeskundige	€ 75 – € 125	€ 1.500 – € 3.000 (FCE)
Arbeidsdeskundige	€ 100 – € 150	€ 2.000 – € 4.000 (werkplekanalyse)
Ergonoom	€ 125 – € 175	€ 3.500 – € 6.000 (advies)
Arbeidshygiënist	€ 150 – € 200	€ 5.000 – € 10.000 (expert witness)

Wie betaalt de kosten?

Werkgever: verantwoordelijk in de eerste 2 jaar ziekte, inclusief re-integratieonderzoek en werkplekaanpassingen.
UWV: vergoedingen bij WIA-procedures, no-riskpolis en loonkostensubsidies.
Werknemer: bij contra-expertise of second opinion.
Rechtszaak: kosten kunnen op de verliezende partij worden verhaald.

Besparingstips

Schakel een deskundige vroeg in om escalatie te voorkomen.
Kies een specialist die past bij het vraagstuk.
Overleg altijd met UWV over mogelijke subsidies.
Combineer onderzoeken waar mogelijk.

Veelgestelde vragen (FAQ)

1. Ben ik verplicht een arbeidsdeskundige in te schakelen?

Ja, als werkgever bent u dit verplicht bij langdurige ziekte en re-integratie. Werknemers zijn niet verplicht, maar kunnen dit wel doen voor hun eigen positie.

2. Hoe lang duurt een arbeidsdeskundig onderzoek?

Gemiddeld tussen de 4 en 8 weken, afhankelijk van de complexiteit van het dossier.

3. Kan een arbeidsdeskundige mijn ontslag tegenhouden?

Niet direct, maar hun rapport kan wel doorslaggevend zijn voor de rechter of het UWV.

4. Wordt een arbeidsdeskundig rapport altijd geaccepteerd door de rechter?

Niet altijd. Het moet onafhankelijk, goed onderbouwd en relevant voor de zaak zijn.

Toekomstige trends: arbeidsdeskundigen in 2030

De rol van arbeidsdeskundigen verandert. Belangrijke ontwikkelingen:

Digitalisering: inzet van AI en data-analyse bij werkplekonderzoek.
Hybride werken: nieuwe vraagstukken rond thuiswerkplekken en ergonomie.
Mentale gezondheid: meer focus op stress, burn-out en psychische belasting.
Duurzame inzetbaarheid: nadruk op preventie en langer gezond doorwerken.

Conclusie

Het inschakelen van een arbeidsdeskundige is zelden een overbodige luxe. Hun expertise kan juridische risico’s beperken, kosten besparen en bijdragen aan een duurzame oplossing voor zowel werkgevers als werknemers.

Wie te laat schakelt, loopt het risico op sancties, dure rechtszaken of langdurige conflicten. Preventief gebruik maken van arbeidsdeskundige expertise is daarom vaak de slimste keuze.